γ)Συγκοινωνίες

Τα μόνα μέσα συγκοινωνίας της περιόδου αυτής ήταν το τραίνο, τα ελάχιστα λεωφορεία, τα 3-4 ταξί που υπήρχαν, τα 10-12 παϊτόνια που εσύροντο με άλογα, τα ονομαζόμενα σε άλλα μέρη <<λαντώ>>,  οι αραμπάδες με τα βόδια <<βοδάμαξες>> τις λέγαμε καθώς και οι μικροί αραμπάδες με γαϊδουράκι. Τα δρομολόγια των τραίνων που εκινούντο μ ατμομηχανές  ήταν ελάχιστα. Ένα πρωινό για την Αθήνα κι ένα δεύτερο για τη Θεσσαλονίκη. Το ταξείδι  με το τραίνο ήταν πολύ επικίνδυνο, γιατί οι αντάρτες υπονόμευαν με νάρκες και άλλα εκρηκτικά τις σιδηροδρομικές γραμμές. Για σχετική προφύλαξη και προστασία των επιβατών, πριν από την ατμομηχανή υπήρχε ένα βαγόνι ανοιχτό γεμάτο με άμμο. Ακολουθούσε ένα άλλο επίσης ανοιχτό στο οποίο ήταν στρατιώτες μ ένα ή δύο πολυβόλα και μετά ήταν η ατμομηχανή, το ανοιχτό βαγόνι με το κάρβουνο, στη συνέχεια τα βαγόνια των επιβατών και στο τέλος του συρμού υπήρχε ένα άλλο ανοιχτό βαγόνι με στρατιώτες και πολυβόλα. Με τα μέτρα αυτά προστατεύονταν οι ταξειδιώτες.  

Η συγκοινωνία με τα χωριά της Ροδόπης , συνήθως , γινόταν μία ημέρα την εβδομάδα και μόνο στα μεγάλα κι όσα ήταν στους οδικούς άξονες προς Ξάνθη και Αλεξανδρούπολη υπήρχαν περισσότερα δρομολόγια, ενώ δεν υπήρχε λεωφορειακή σύνδεση με την Θεσσαλονίκη. Τα ταξείδια προς την Ξάνθη και την Αλεξανδρούπολη ήταν κι αυτά επικίνδυνα γιατί οι αντάρτες ναρκοθετούσαν τους δρόμους. Έτσι για ασφάλεια των επιβατών πριν από το λεωφορείο προπορευόταν με μικρή ταχύτητα ένα στρατιωτικό αυτοκίνητο <<ντόϊτς των 3/4>>, όπως ήταν γνωστά, στο οποίο επέβαιναν στρατιώτες ναρκαλιευτές. Με τα έμπειρα μάτια τους ερευνούσαν το δρόμο και σε κάθε σημείο που ήταν χαλασμένη η άσφαλτος καθώς και στις στροφές του δρόμου, κατέβαιναν από το αυτοκίνητο και κουνούσαν το μηχάνημα του ναρκαλιευτή πάνω από το ύποπτο σημείο. Έτσι το ταξείδι προς τις γειτονικές αυτές πόλεις διαρκούσε αρκετές ώρες, αλλά με τον τρόπο αυτό γινόταν με ασφάλεια  

Η συγκοινωνία με τα χωριά της Ροδόπης , συνήθως , γινόταν μία ημέρα την εβδομάδα και μόνο στα μεγάλα κι όσα ήταν στους οδικούς άξονες προς Ξάνθη και Αλεξανδρούπολη υπήρχαν περισσότερα δρομολόγια, ενώ δεν υπήρχε λεωφορειακή σύνδεση με την Θεσσαλονίκη. Τα ταξείδια προς την Ξάνθη και την Αλεξανδρούπολη ήταν κι αυτά επικίνδυνα γιατί οι αντάρτες ναρκοθετούσαν τους δρόμους. Έτσι για ασφάλεια των επιβατών πριν από το λεωφορείο προπορευόταν με μικρή ταχύτητα ένα στρατιωτικό αυτοκίνητο <<ντόϊτς των 3/4>>, όπως ήταν γνωστά, στο οποίο επέβαιναν στρατιώτες ναρκαλιευτές. Με τα έμπειρα μάτια τους ερευνούσαν το δρόμο και σε κάθε σημείο που ήταν χαλασμένη η άσφαλτος καθώς και στις στροφές του δρόμου, κατέβαιναν από το αυτοκίνητο και κουνούσαν το μηχάνημα του ναρκαλιευτή πάνω από το ύποπτο σημείο. Έτσι το ταξείδι προς τις γειτονικές αυτές πόλεις διαρκούσε αρκετές ώρες, αλλά με τον τρόπο αυτό γινόταν με ασφάλεια και δεν υπήρξε σε όλη τη διάρκεια του εμφυλίου ανατίναξη λεωφορείου. Έτσι, συνήθως ,οι χωρικοί έρχονταν στην Κομοτηνή με τις βοδάμαξες, οι οποίες στο κέντρο είχαν ένα ξύλινο άξονα που προεξείχε στο πίσω μέρος, έτσι τα παιδιά ανεβαίναμε στην προεξοχή του άξονα και κάναμε ταξείδι <<καβαλίκα>> το λέγαμε μέχρι την έξοδο της Κομοτηνής και βέβαια ύστερ γυρνούσαμε με τα πόδια στα σπίτια  μας !!!,αλλά είμασταν ικανοποιημένοι γιατί είχαμε κάνει καβαλίκα!!!    

Με τα παϊτόνια γινόταν η μετακίνηση εντός της πόλης, ενώ τα ταξί χρησιμοποιούνταν μόνο σε έκτακτες περιπτώσεις.Η χρυσή περίοδος, όμως, για τα ταξί ήταν η προεκλογική, γιατί ήταν πολλά τα κόμματα και οι υποψήφιοι, που προσπαθούσαν να τα κλείσουν από νωρίς   

Μάρων Ίσμαρος

Μάρων Ίσμαρος